JAKIE MASZ PRZEKONANIA O PIENIĄDZACH?

Mój zestaw przekonań o pieniądzach to wynik wychowania, doświadczeń z dzieciństwa i środowiska, w jakim się obracałam.

Moi rodzice reprezentowali dwa skrajne podejścia do finansów. Jedno z nich potrafiło z wypłaty odłożyć i zadbać o podstawowe potrzeby całej rodziny, natomiast drugie wydawało pieniądze głównie na własne potrzeby a wypłaty wystarczało tylko do połowy miesiąca. Dzięki temu zyskałam obraz zarówno rozrzutności, jak i racjonalnego gospodarowania pieniędzmi, ale w tym wszystkim zabrakło niestety wątków związanych z inwestowaniem.

W wieku 33 lat mogę powiedzieć, że kilkakrotnie zmieniałam swoje środowisko – od szkoły, przez studia, po pracę na etacie. Każda z tych zmian wpływała na moje podejście do finansów. Na każdym etapie byłam jednak „chomikiem finansowym”, który lubi mieć pieniądze pod ręką: mniej wydawać, a więcej odkładać.

Postawa wobec pieniędzy rzadko wynika z racjonalnych kalkulacji. Najczęściej jest ona efektem nawyków i wzorców kulturowych. Więcej na ten temat dowiedziałam się z psychologii pieniądza – dziedziny, która bada, jak myśli, emocje, przekonania i nawyki wpływają na nasze decyzje finansowe. Aby efektywnie dbać o swoje finanse, warto poznać przynajmniej podstawy psychologii pieniądza.

 

Oto niektóre z kluczowych pojęć, które mogą pomóc w lepszym zarządzaniu finansami:

1. Przekonania o pieniądzach – to „osobiste zasady”, które wpływają na nasze podejście do finansów. Choć są często niezauważalne w codziennym życiu, w rzeczywistości pełnią funkcję filtra, przez który postrzegamy świat.

Pozytywne przekonania: ułatwiają oszczędzanie, inwestowanie i mądre zarządzanie finansami. Osoby z takim podejściem traktują pieniądze jako narzędzie do osiągania celów i poprawy jakości życia.

Negatywne przekonania: często prowadzą do problemów finansowych, takich jak brak kontroli nad wydatkami czy unikanie planowania finansowego. Mogą one sabotować próby poprawy sytuacji finansowej.

Przykład: „Pieniądze szczęścia nie dają” – osoby z takim przekonaniem mogą zaniedbywać finanse, co w efekcie wywołuje stres. Z kolei wiara w to, że „Pieniądze dają poczucie bezpieczeństwa” sprzyja lepszemu planowaniu.

Widzisz różnicę? Uwiadomienie sobie przekonań finansowych jakie nosimy w sobie, to pierwszy krok do zmiany negatywnych wzorców.

2. Emocje a pieniądze – finanse budzą silne emocje, które wpływają na nasze decyzje.

Radość z wydawania pieniędzy: niektórzy traktują zakupy jako sposób na poprawę humoru, co prowadzi do impulsywnych zakupów i późniejszych wyrzutów sumienia.

Perfekcjonizm finansowy: to obsesyjna kontrola budżetu. Choć poczucie kontroli może być pozytywne, nadmierna koncentracja na finansach prowadzi do napięcia i frustracji.

Widzisz ten wpływ? W celu podejmowania rozsądnych i korzystnych decyzji finansowych kluczowym jest nauczenie się kontrolowania i zarządzania emocjami, tak by decyzje podejmować w sposób bardziej racjonalny.

3. Nawyki finansowe – to nasze regularne działania, kształtowane na podstawie przekonań i emocji, które pielęgnujemy latami.

Przykład: Jeśli wierzysz, że oszczędzanie daje stabilność, łatwiej Ci rozwijać zdrowe nawyki finansowe. Jeśli zaś sądzisz, że „zasługujesz na nagrodę za ciężką pracę”, możesz częściej dokonywać impulsywnych zakupów.

4. Efekt odroczenia gratyfikacji – to umiejętność odkładania natychmiastowej przyjemności na rzecz długoterminowych korzyści, jak oszczędności na mieszkanie czy fundusz awaryjny.

Znasz badania? Np. Stanfordzki Eksperyment z Piankami. Badania dowodzą, że osoby, które potrafią odroczyć gratyfikację, częściej osiągają stabilność finansową.

5. Wpływ otoczenia i norm społecznych – porównywanie się z innymi może prowadzić do nieświadomego zwiększania wydatków. Świadome wybory finansowe pomagają uniezależnić się od konsumpcyjnych wpływów.

6. Poczucie własnej wartości a finanse – finanse mogą wpływać na samoocenę, szczególnie gdy niski dochód obniża poczucie wartości. Zdrowe podejście do pieniędzy zakłada, że są one narzędziem, a nie miarą sukcesu.

 

Jak psychologia pieniądza pomaga?

Zrozumienie psychologii pieniądza sprzyja bardziej racjonalnym decyzjom finansowym. Kiedy mamy świadomość swoich emocji, nawyków i przekonań, łatwiej nam unikać pułapek, które mogą zrujnować nasze finanse. Praca nad sobą pozwala kształtować zdrowsze nawyki związane z oszczędzaniem i inwestowaniem.

A czy Ty już znasz podstawy psychologii pieniądza?